De plotselinge dood van de topman kan bedrijven ernstige schade toebrengen.

Schokkend nieuws vanmorgen: de CEO van oliemaatschappij Total, Christophe de Margerie, vond de dood toen zijn privéjet in botsing kwam met een sneeuwschuiver op de luchthaven Vnoekovo bij Moskou. De Margerie leidde het bedrijf sinds 2007.

Het kan ieder bedrijf gebeuren: opeens is de man aan de top er niet meer, hetzij door een natuurlijke dood, hetzij door een ongeluk. In de VS sterven ieder jaar gemiddeld zeven topmensen van beursgenoteerde bedrijven.

Hartaanval tijdens reorganisatie

In het verleden waren er een aantal geruchtmakende gevallen. In 2004 overleed de CEO van McDonalds, Jim Cantelupo (60), aan een hartaanval. Hij zat midden in een ingrijpende operatie om de verkoopcijfers van het bedrijf te verbeteren. De topman van Segway, Jimi Heselden, stortte in 2010 op 62-jarige leeftijd van een klif – op een van zijn eigen Segways.

Cruciaal voor het bedrijf: hoe ga je met zo’n noodsituatie om? Het overlijden van een topman kan rampzalig zijn voor een bedrijf als er niet snel wordt gehandeld. Toen Herbalife-topman Mark Hughes in 2000 zichzelf de dood in zoop, verloor het aandeel Herbalife 12 procent van zijn waarde.

Een lange zoektocht naar een opvolger kan de prestaties van een bedrijf schaden, wijst onderzoek (pdf) uit.

Opvolging van te voren regelen

Total had nog geen opvolger klaar staan: het bestuur zal “zo snel mogelijk” bijeenkomen om een opvolger aan te wijzen. Volgens analisten zijn er een aantal interne kandidaten.

Hoe anders gaat het als het staatshoofd van Nederland of de VS overlijdt: dan is onmiddellijk duidelijk wie zijn opvolger is. Volgens experts doen bedrijven er goed aan om het voorbeeld van staten te volgen, en een opvolgingsschema klaar te hebben voor het geval van een calamiteit.

Interim-leider kan beter geen kandidaat zijn

Als het de bedoeling is dat na het wegvallen van de CEO een selectieprocedure wordt opgestart, stel dan een interim-CEO aan. Maar wel eentje die zelf geen kandidaat is voor de definitieve benoeming; dat kan de verhoudingen verstoren. Een overeenkomst met een head hunter kan onderdeel zijn van het noodplan, om snel de selectieprocedure voor nieuwe CEO te kunnen beginnen.

Een goed communicatieplan is ook noodzakelijk. Bij klanten, werknemers en investeerders moet de schok over het overlijden worden opgevangen. De interim-leiding van een bedrijf moet de indruk wekken dat alles onder controle is; een paniekstemming is funest.

Beleggers leken te vertrouwen op een goede afloop bij Total: de aandelen wonnen 3,5 procent.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl